Izložba slika Mila Milunovića (1897 – 1967) i Petra Lubarde (1907 – 1974), otvorena je u srijedu, 25. oktobra 2017. godine u Modernoj galeriji u Starom gradu u Budvi. Izložba se održava povodom proslave jubileja 120 godina od rođenja i 50 godina od smrti Mila Milunovića, kao i 110 godina od rođenja Petra Lubarde.
U ime organizatora izložbe JU Muzeji i galerije Budve, prisutne je pozdravila i upoznala ih sa biografijama autora galeristkinja Dragana Ćetković.
Milo Milunović je rođen na Cetinju 6. avgusta 1897. godine u imućnoj trgovačkoj porodici. Osnovnо školovanje započeo na Cetinju, a 1906. godine nastavio u Italiji (Monca – zavod Koleđo Fumagoli), i u Scuola commerciale italiana Scutari d’ Albania u Skadru. Slikarstvo počinje da uči 1912-1914. godine u Firenci kod profesora Antonija Augusta Đakometija u Švajcarskoj slobodnoj akademiji (Academie Suisse), ali ga prekida Prvi svjetski rat čiji je bio učesnik. Tokom rata biva interniran u Osijek gdje upoznaje slikara Vladimira Filakovca sa kojim radi za pozorište. Po završetku rata prvi put boravi u Parizu od 1919. do 1922. godine gdje će, u tada vodećoj evropskoj kulturnoj metropoli, otkrivati nova polja likovnih interesovanja. Upoznaje umjetnost Sezana i neoklasicizma. Nakon toga vraća se u Beograd i pred kraj 1922. priređuje zajedničku izložbu sa Sretenom Stojanovićem. Godine 1923-1924. u Prčanju kod Kotora, na poziv don Nika Lukovića, radi freske za župnu Bogorodičinu crkvu. U Zagrebu 1923. priređuje svoju prvu kolektivnu izložbu. Od 1924. do 1926. živi i radi u Zagrebu i izlaže na Proljećnom salonu. Ponovo boravi u Parizu 1926-1932. godine. Izlaže na Jesenjem salonu (Salon d’Automne), 1926. i na Tiljerijskom salonu (Salon des Tuileries), 1927. godine, gdje ga zapaža vajar Antoan Burdel i otkupljuje mu sliku Mrtva priroda. Iste godine sklapa ugovor sa galerijom Kardo (Cardo) od koje dobija mjesečni prihod. Galerija Kardo ga 1928. godine bira, da u okviru Pariske škole, učestvuje na XVI bijenalu u Veneciji. U Beograd se vraća 1932. i ženi sa slikarkom Olgom Bogdanović sa kojom do 1935. živi u Ulcinju. Nakon toga ponovo odlazi u Beograd gdje živi od 1935, a od 1946. radi kao profesor na Akademiji likovnih umetnosti. Od sredine 1946. do početka 1948. godine, na poziv Ministarstva prosvjete NR Crne Gore, boravi na Cetinju kao profesor u novootvorenoj Školi likovnih umjetnosti. Po preseljenju škole u Herceg Novi ponovo se vraća u Beograd. Komitet za kulturu i umjetnost Vlade FNRJ dodjeljuje mu zvanje majstora-slikara. Dopisni član SANU postaje 1950, a od 1952. dobija rješenje kojim je imenovan za redovnog profesora ALU u Beogradu, gdje vodi klasu „tonskih slikara”, pristalica umjetnosti Sezana. Za člana dopisnika Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti izabran je 1966. godine. Dobitnik je brojnih nagrada i odlikovanja, između ostalih, spomenice za učešće u ratu 1913, Diplome i orden Sv. Save 5. reda, Grand Prix za mozaik i slikarstvo nа međunarodnoj izložbi u Parizu, ordena Legije časti, nagrade Vlade NRCG, Oktobarske nagrade grada Beograda, Ordena rada i reda, Sedmojulske nagrada za životno djelo, Zlatne medalje na II trijenalu jugoslovenske likovne umjetnosti. Krajem 1935. dobija sina Nikolu, 1941. kćerku Vesnu i 1948. sina Vasilija. Umro je iznenada 11. februara 1967. godine u Beogradu, gdje je i sahranjen.
Petar Lubarda je rođen na Ljubotinju, nedaleko od Cetinja, 27. jula 1907. godine. Osnovno obrazovanje započinje u rodnom selu, a zatim nastavlja na Cetinju i u Heceg Novom. Gimnaziju uči najprije u Herceg Novom, nastavlja u Splitu i Sinju, a završava u Nikšiću. Likovno se obrazuje veoma kratko, 1925. godine, u Beogradu kod profesora Ljube Ivanovića, Bete Vukanović i llije Šobajića. Godine 1926. odlazi u Pariz gdje upisuje Academie des beaux-arts. Ni tu se dugo nе zadržava već se opredjeljuje za samostalne studije slikarstva po pariskim muzejima i galerijama. U tom periodu povremeno izlaže na Salonu nezavisnih i na grupnim izložbama jugoslovenskih umjetnika. Godine 1929. priređuje samostalnu izložbu u Rimu, u Casa d’Arte Bragaglia. Od 1932. do 1938. živi i radi u Beogradu gdje je imao tri samostalne izložbe. Ženi se Jelenom Ivanović 1933, koju je upoznao u Parizu. Godine 1937. u Parizu u jugoslovenskom paviljonu na Svjetskoj izložbi dobija Grand Prix. U Parizu ponovo boravi od 1938. do 1940. kada dolazi u Beograd i prijavljuje učešće na Internacionalnoj izložbi u Hagu gdje dobija prvu nagradu. Ratne godine provodi u zarobljeničkim logorima u Njemačkoj (Krems i Stalag) i u Italiji. Izlaže na prvoj i drugoj izložbi ULUS. Razvodi se 1945, a već sljedeće ženi se Verom Protić, studentkinjom Akademije likovne umetnosti u Beogradu, i dolazi na Cetinje gdje učestvuje u formiranju prve umjetničke škole u Crnoj Gori, čiji je bio direktor. Sa Milom Milunovićem vodio je slikarsku radionicu pri Ministarstvu prosvjete NR Crne Gore. Nakon preseljenja škole u Herceg Novi ostaje na Cetinju do 1950, a iste godine učestvuje na Venecijanskom bijenalu u jugoslovenskom paviljonu. U Beogradu u galeriji na Terazijama 1951. otvara samostalnu izložbu koja je ujedno značila odbacivanje socrealističkog umjetničkog pravca i najavila nove tokove jugoslovenskog slikarstva. Nakon toga priređuje dvije samostalne izložbe u Parizu i učestvuje na brojnim likovnim manifestacijama u zemlji i inostranstvu. Za sliku Noć u Crnoj Gori dobija prvu nagradu na bijenalu u Tokiju, a za sliku Borba konja dobija nacionalnu nagradu Gugenhajmove zadužbine 1956. Samostalnu izložbu priredio je u Titogradu 1958. kojom je otvoren novosagrađeni Umjetnički paviljon. Po drugi put se pojavljuje nа Venecijanskom bijenalu 1960. godine u jugoslovenskom paviljonu. Godine 1963. provodi tri mjeseca u Indiji i izlaže u Nju Delhiju i Bombaju. Povodom šezdeset godina života i četrdeset godina rada 1967. otvorena je velika retrospektivna izložba u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu, a sledeće godine samostalno izlaže u Titogradu i na Cetinju. Osim pomenutih dobitnik je i brojnih visokih nagrada i priznanja: Ordena bratstva i jedinstva, tada najviše društveno priznanje – nagrade AVNOJ-a 1966. godine, nagrade Herderove fondacije 1972. godine. Bio je član Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti, Srpske akademije nauka i umetnosti, Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore, Udruženja likovnih umetnika Srbije, Saveza likovnih umetnika Jugoslavije, galerije Penelope u Rimu. Studijski je boravio u Francuskoj, Španiji, Italiji, Njemačkoj, SSSR-u, Brazilu, Engleskoj, Belgiji, Indiji, Siriji i Libanu. Umro je 13. februara 1974. godine u Beogradu, gdje je i sahranjen u Aleji velikana.
Snežana Ivović, istoričarka umjetnosti iz Narodnog muzeja Crne Gore sa Cetinja je otvorila izložbu i govorila o životnom i umjetničkom putu Mila Milunovića i Petra Lubarde. Izneđu ostalog ona je kazala: “Ova izložba, kojom su obuhvačena, uglavnom, djela iz poslijeratnog perioda, kada su Milunović i Lubarda dostigli zenit svog likovnog stavralaštva, i dalekosežno uticali na generacije budućih umjetnika, svjedoćanstvo je jednog od najznačajnijih poglavlja crnogorske i jugoslovenske likovne umjetnosti. Svaki na svoj način, Milunović, principijelan i promišljen analitičar, Lubarda nebouzdan i plahovit u borbi sa svojim unutrašnjim demonima, u skladu sa svojim stvaralačkom vizijom i umjetničkom kredom, sa dubokim razumjevanjem suštine slike iskonski utemeljenoj u prirodi, pomjerili su graniceslikarstva stvorivši umjetničke opuse univerzalnih vrijednosti.”
Obraćanje Snežane Ivović prenosimo integralno u video zapisu.
Na otvaranju izložbe publici su se obratili sestrična Petra Lubarde – Đina Lubarda Lazar, predsjednica Fondacije Petar Lubarda sa Cetinja i umjetnik Đuro Lubarda u ime porodice, sinovac Petrov. Đina Lubarda Lazar je govorila o značaju novih izložbi, a Đuro Lubarda o interesantnom detalju pronalaska zagubljene slike Petra Lubarde. Više u video zapisu.
Svečano otvaranje izložbe uljepšano je nastupom Slađane Babović, profesora klavira iz Škole za osnovno muzičko obrazovanje Budva.
DIO IZLOŽENIH SLIKA
Jelena Đakonović, istoričarka umjetnosti je između ostalog zapisala u katalogu koji je štampan povodom ove izložbe sljedeće: “Svaki na svoj osoben način, i Milo Milunović i Petar Lubarda su Crnu Goru, njenu ljepotu, duhovnost i stradanje uzdigli do neslućenih visina. Milo Milunović ispirisan morem, onom malo vedrijom i nježnijom stranom crnogorskog pejzaža, a Lubarda onim teškim crnogorskim kamenom. Milo kao neprevaziđeni kolorista, Lubarda kao vrsni poznavalac forme. U postmodernističkom društvu u kome mi živimo, gdje se brojne vrijednosti gube, gdje se svaki smisao rasplinjuje, modernost koja je iscrpla sve svoje mogućnosti, došla je do svog kraja i ostavila samo prazninu za sobom, uzaludne pokušaje da se stvori nesto novo. Ta praznina je ostavila mogućnost još jedino za destrukciju i zaborav svega onoga čime treba da se ponosimo i čemu treba da težimo. Velike ličnosti naše istorije kao što su Milo Milunović i Petar Lubarda, nas podjećaju da ne zaboravimo, da imamo čime da se ponosimo….stvorivši umjetnost koja je dostigla univerzalnu vrijednost.
POŚETIOCI NA OTVARANJU IZLOŽBE
Fotografija Mila Milunovića preuzeta sa: sr.wikipedija.org
Fotografija Petra Lubarde preuzeta sa: pavle-beljanski.museum
Biografije umjetnika: iz kataloga
Be the first to comment