Spomen domu „Crvena komuna“ – Predavanje „Situlska umjetnost“ Boruta Križa

Po otvaranju izložbe arheolog Borut Križ odžao je stručno predavanje „Situlska umjetnost“ u kojem se bliže i detaljnije osvrnuo na ovu vrstu zaostavštine, karakterističnu za prostor sjevernog Jadrana i zaleđa.

Između ostalog, istakao je: „Novo Mesto je prijestonica Dolenjske, istorijskog regiona koji se nalazi na jugoistoku Republike Slovenije. Novo Mesto je tokom čitavog 1. milenijuma prije nove ere predstavljalo jedan od većih evropskih centara sa jakim, utvrđenim naselje i mnoštvom zemljanih grobnih humki. U pogledu brojnih grobnih nalaza, izdvajaju se devet figuralno ukrašenih situla i dug bronzani pojas ukrašen situlskim prizorima. Ako znamo da na svijetu postoji manje od četrdeset figuralno ukrašenih situla i da je skoro četvrtina njih u Novom Mestu, ne iznenađuje činjenica da se ovag grad zove i „Grad situla“. Ideja situlske umjetnosti nastala je na Bliskom istoku još krajem 2. milenijuma prije naše ere. U vrijeme cvjetanja mediteranske trgovine i feničanskih trgovačkih veza, te uspona grčkih gradova-polisa i uspostavljanja njihovih kolonija širom Mediterana, došlo je do kontakta grčke civilizacije, a time i grčke orijentalne umjetnosti s Etrurcima na Apeninskom poluostrvu. Oni su je proslijedili stanovnicima starijeg gvozdenog doba na području Alpa.“ Govorio je, takođe, i o starijem i mlađem gvozdenom dobu na prostoru današnje Slovenije, posebno se osvrćući na materijalnu kulturu tzv. kneževskih grobova. Izrazom situlska umjetnost označavamo likovno izražavanje izvedeno u tankom bronzanom limu koje je sredinom 1. milenijuma prije nove ere cvjetalo na prostoru današnje sjeverne Italije, Slovenije, Istre, sjeveroistočne i zapadne Austrije. Situlski prizori su bili izrađeni na situlama, poklopcima, futrolama bodeža i mačeva, na kopčama pojaseva, posudama, šljemovima, minđušama i zavjetnim pločicama.“

*

Koordinator ovogodišnje manifestacije „Dani evropske baštine“ u Budvi i kustos izložbe u ime JU Muzeji i galerije Budve je Dušan Medin, diplomirani arheolog i master menažer u kulturi. Svi događaji u okviru manifestacije „Dani evropske baštine“ u Budvi i Crnoj Gori se realizuju u periodu od 21. do 30. septembra, uz podršku Ministarstva kulture Crne Gore. Manifestacija ove godine održava se pod sloganom „Umjetnost dijeljenja“ i to u Evropskoj godini kulturne baštine (2018).