Izvedena predstava „Dve žene i jedan rat”

U organizaciji JU Muzeji i galerije Budve, u sklopu ovogodišnje kulturne manifestacije „Ljubišini daniˮ u subotu, 22. februara 2025. godine u Modernoj galeriji „Jovo Ivanović” izvedena je predstava „Dve žene i jedan rat” u kojoj glumice Vjera Mujović i Marija Bergam tumače uloge jednih od najvećih zaboravljenih srpskih dobrotvorki Mabel Grujić i Jelene Lozanić.

Na kraju predstave publika je gromoglasnim aplauzom pozdravila glumice.

Zašto su važne Mabel i Jelena?
Zbog svog snažnog humanitarnog rada, Mabel Grujić, je svjetska štampa prozvala srpskom
Jovankom Orleankom. Prepričavalo se kako je okupila i ujedinila američke dame iz visokog društva da pletu vunene čarape za srpske vojnike na frontu i sa svojim usvojenim narodom prešla Albaniju, tokom čega je zauvijek izgubila šansu za potomstvom. Zajedno sa Mihajlom Pupinom gradila je domove za napuštenu srpsku siročad i mobilisala američke ljekare da dođu u Srbiju i pomažu svojim kolegama u bolnicama. Njenom predavanju o stradanju srpskog naroda na Univerzitetu Prinston prisustvovalo je preko 4 000 studenata, kao i tadašnji predsjednik Univerziteta – Vudro Vilson, koji postaje njen veliki prijatelj. Jedna od najvećih zasluga ovog srpsko-američkog para, Mabel i Slavka Grujića, jeste animacija Karnegi fondacije da uputi novac – tadašnjih 100 000 dolara, za izgradnju Univerzitetske biblioteke u Beogradu, što će ostati jedan od njihovih najvećih doprinosa.

Sa druge strane – Jelena Lozanić, ćerka prvog rektora beogradskog univerziteta, Sime Lozanića bila je veliki borac za ženska prava, a tokom rata dobrovoljna bolničarka koja se brinula o ratnoj siročadi. Kao predstavnica jugoslovenskog Crvenog krsta, tokom rata, od 1915. do 1920. godine, odlazi u veliku humanitarnu misiju u Ameriku gdje sakuplja novac za srpsku vojsku i iznemogao narod. Upravo tamo upoznaje svoju najveću ljubav – Džona Frotingama, koji je već uveliko zaražen ljubavlju prema Srbiji u kojoj je proveo najljepše godine tokom kojih je othranio preko 600 djece iz Vranja i okoline. Ovaj zaboravljeni američki dobrotvor je poklonio Srbiji u vidu donacija iznos od čak četiri državna budžeta (Srbije) iz 1915. godine.