Vlado Đ. Duletić:
Redizajniranje koncepta budvanskog Grada teatra
Iza nas je 26. izdanje Budva Grad teatar. Model koji je uspostavljen još tokom njegovih prvih godina postojanja gotovo se, za čitavo ovo vrijeme (1987 – 2012), nije bitno mijenjao. Uz izdašnu finansijsku podršku Opštine Budva i pojedinih sponzora, kao i uz značajnu medijsku logistiku, svake godine se ostvarivao ambiciozni dramski (pozorišni), književni, muzički i likovni program, koji je – uglavnom – bio zgusnut na 45 – 50 dana glavne turističke sezone (1. jul – 20. avgust). Jedino je u 2012. godini termin njegovog održavanje pomjeren nešto ranije, odnosno na period od 15. juna do 31. jula.
Što se tiče glavnog scenskog prostora ovog festivala treba reći da je privatizacijom Citadele krajem prošlog vijeka ona izgubljena za dramski program Grada teatra, tako da je prostor između crkava u staroj Budvi postao centralna ljetnja pozornica za izvođenje pozorišnih i drugih predstava. S druge strane, nekih posebnih inicijativa da se vremenska dinamika Grada teatra proširi na čitavu godinu (naročito kada se radi o predsezoni i posezoni) nije bilo. Trajanje Grada teatra tokom svih 12 mjeseci (što je, ilustracije radi, slučaj sa pozorišnim životom u Tivtu) nije – razumije se – moguć bez implementacije adekvatne materijalne osnove, tj. prvenstveno bez izgradnje zgrade pozorišta u Budvi. Na ovaj način bi se stvorili uslovi za obezbjeđenje neophodnih kulturnih događaja radi zadovoljenja kulturnih potreba naših građana tokom čitave godine (budvanska opština danas ima blizu 20.000 stanovnika), kao i kulturnih zahtjeva sve većeg broja turista koji borave u našim hotelima u periodu van sezone.
Imajući u vidu brojne promjene koje su se desile u Budvi i u čitavom našem društvu u proteklih 26 godina postojanja Grada tetra, kao i „zov“ našeg budućeg društveno-ekonomskog i kulturnog razvoja, koji treba da se odvija na stabilnim i održivim osnovama, slobodan sam da, u kroki naznakama i u formi nacrta, iznesem redefinisani razvojni koncept ovog budvanskog festivala, koji bi mogao da posluži za vođenje jedne šire rasprave na zadatu temu. Razumije se, sve to trebalo bi da rezultira pripremom i donošenjem jedne integralne razvojne strategije Grada teatra do 2020. godine.
1. Ključna odrednica u redizajniranju koncepcije Grada teatra jeste izgradnja zgrade pozorišta na nekoj atraktivnoj lokaciji u Budvi (poželjno bi bilo da to bude u neposrednoj blizini Starog grada). Zastupana investicija bi se mogla opredmetiti na principu javno-privatnog partnerstva, čiju bi okosnicu činila Opština Budva i njena hotelsko-turistička privreda. Svakako, budvanski hoteli koji su opredijeljeni za cjelogodišnji rad („Splendid“, „Avala“, „Maestral“ i dr.) imali bi realan interes da se u Budvi izgradi zgrada pozorišta. U van sezoni, kada se objektivno sužava spektar različitih turističkih alternativa, pulsiranje pozorišnog života i drugih kulturnih priredbi značajno bi uticalo na obogaćivanje turističke ponude u tom dijelu godine.
Drugim riječima, izgradnjom pozorišta stvorile bi se materijalne pretpostavke za realizaciju cjelogodišnjeg repertoara budvanskog pozorišnog festivala. Postojanje zgrade pozorišta omogućilo bi da Grad teatar okupi i eventualno zaposli jedan broj mladih glumaca i režisera i na taj način produkuje sopstvene pozorišne predstave, koje bi – osim u Budvi – mogle gostovati u okolnim gradovima (Tivat, Kotor, Herceg-Novi, Bar, Cetinje, Podgorica i dr.), kao i van granica Crne Gore (Beograd, Novi Sad, Trebinje, Dubrovnik i dr.). Tako bi Budva, kao drevni grad koji baštini brojne stare kulture i civilizacije nastale na obali Mediterana, postala ne samo „uvoznik“ i konzument (potrošač) kulturnih vrijednosti, nego istovremeno i njihov značajni kreator, generator i „izvoznik“.
Treba reći da bi jedan ovakav aktivni i svestrani pristup u razvoju Grada teatra doprinio zaokruženju prvobitne, autentične zamisli da Budva postane ne samo turistička, nego – isto tako – i istinska kulturna metropola, koja će tokom čitave godine (a ne samo u okviru 50-tak ljetnjih festivalskih dana) isijavati i produkovati respektabilne kulturne sadržaje, od interasa za naše građane, turističku privredu, okolne gradove i državu Crnu Goru. Time bi ovaj pozorišni festival zavrijedio tretman od šireg nacionalnog značaja, što bi se pozitivno odrazilo kod pribavljanja dodatnih novčanih sredstava iz državnih finansijskih resursa namijenjenih kulturi.
2. Kada je riječ o budvanskoj ljetnjoj pozornici, od strateškog značaja bilo bi da se sa postojećim vlasnikom Citadele obezbijedi, takođe, na principu javno-privatnog partnerstva, da njen prvorazredni scenski prostor bude u funkciji redefinisanog koncepta Grada teatra i time, uz buduću zgradu pozorišta, ponovo postane njegov zaštitni znak.
S tim u vezi optimalno rješenje bi bilo da Opština Budva otkupi svoj Akropolj (kompleks objekata na Citadeli) i tako ga ponovo vrati pod okrilje grada i njegovih institucija kulture. Međutim, ukoliko se to pokaže kao nemoguća misija, onda korišćenje ljetnje pozornice na Citadeli, na naprijed navedenim osnovama, može značajno doprinijeti obogaćivanju kulturnog proizvoda Budve.
3. Književni program ljetnjeg dijela redizajniranog koncepta Grada teatra trebalo bi, u svakom slučaju, vremenski razdvojiti od termina održavanja pozorišnog festivala (15. jun – 31. jul). Time bi se osiguralo da što veći broj dana u sklopu turističke sezone bude pokriven nekim kulturnim dešavanjem. U tom kontekstu književni program bi se mogao realizovati odmah nakon završetka pozorišnog festivala, tj. tokom avgusta mjeseca.
4. Što se tiče muzičkog programa bilo bi veoma uputno da se, uz postojeće muzičke nastupe i koncerte, obnovi budvanski muzički festival „Pjesma Mediterana“, čije bi održavanje bilo smješteno u prvoj polovini juna mjeseca. Treba reći da je ovaj muzički festival, u godinama održavanja, bio znak raspoznavanja Budve i njenog turizma na širem, internacionalnom planu, prvenstveno zbog nastupa muzičara iz senzibilnog mediteranskog kulturnog miljea. Brojni hitovi koje je lansirala „Pjesma Mediterana“ i danas se nalaze u lijepom sjećanju brojnih fanova mediteranske kancone. Sve su to argumenti da se u redizajniranom konceptu Grada teatra uvrsti obnova pomenutog budvanskog muzičkog festivala.
5. S obzirom na to da Budva ima Modernu galeriju, koja se – prije svega – bavi organizacijom likovnih izložbi tokom čitave godine, dosadašnju realizaciju likovnog programa u okviru Grada teatra trebalo bi prepustiti toj ustanovi. Jer, objektivno nema potrebe da se likovni program u ljetnjem periodu realizuje na dva kolosjeka, pošto se time samo rasipaju sredstva i energija. I onako, u ovoj redizajniranoj koncepciji Grada teatra, dat je naglasak na veoma dinamičku aktivnost zaposlenih u Gradu teatru oko ostvarivanja obimnog i zahtjevnog pozorišnog programa tokom svih 12 mjeseci (dakle, ne samo u toku sadašnjih 50-tak festivalskih dana).
***
Na samom kraju može se konstatovati da su sazreli uslovi da se preispita dosadašnji kliše organizacije kulturnog života u Budvi, u cilju definisanja jednog inoviranog modela razvoja kulture u našoj opštini do 2020. godine. U vezi s tim trebalo bi povesti širu raspravu, sučeliti različita mišljenja, stavove i predloge, kako bi se došlo do integralnog scenarija razvoja svih onih kulturnih programa i sadržaja, koji se sada nalaze u spektru djelatnosti fastivala Budva Grad teatar.
