Ovacije dokumentarističkoj predstavi “KoTo(R) o Kotoru” na Gradu teatru

 

 

 

Građanski aktivizam na sceni

 

Angažovana, kritička i satirična priča u izvođenju naturščika – građana i građanki Kotora, u režiji Petra Pejakovića, pokazala se kao najveće iznenađenje u dramskoj ponudi koju smo do sada vidjeli na ovogodišnjem festivalu u Budvi

U okviru Off programa ovogodišnjeg Grada teatra, na sceni Terase između crkava, u nedjelju je izvedena predstava „KoTo(R) o Kotoru“, u režiji Petra Pejakovića i izvođenju građana i građanki Kotora, koju je budvanska publika ispratila ovacijama. Prepuno gledalište je na kraju predstave čak ustalo da se pokloni velikoj ekipi glumaca – naturščika, na njihovoj hrabroj, angažovanoj, satiričnoj i vrlo kritičkoj priči koja ne govori samo o današnjem Kotoru, nego i o svim drugim devastiranim gradovima i devastiranim ljudima na ovom prostoru.

Taj princip univerzalnosti predstave u kojoj su izvođači istovremeno i autori teksta, koji otvoreno i bez autocenzure govore o svim problemima svog grada, potvrđuje i činjenica da je “KoTo(R) o Kotoru”, između ostalih crnogorskih gradova, s velikim uspjehom gostovao i u beogradskom Bitef teatru, i u Pozorištu “Duško Radović”, kao i u Dubrovniku. Taj Kotor koji vidimo na sceni, izgubio je duh građanskog, urbanog ambijenta koji je stotinama godina i decenijama imao, on je danas mjesto devastirano od urušavanja materijalnih kulturno-istorijskih vrijednosti, od divlje gradnje, obračuna kriminalaca, beskrupuloznosti i divljaštva novih moćnika i bogataša, mjesto zaglušeno jačinom muzike, prostote i vulgarnosti svake vrste… Taj Kotor, kako ga vidi onaj mali, preostali građanski sloj vaspitan na pravim civilizacijskim vrijednostima i moralu postoji, dakle, i u Beogradu, Budvi, Podgorici…, i ne samo da postoji, nego je neprestano na još većoj snazi. Upravo to prepoznavanje i identifikacija sa pričom koju nam sugestivno govore građani i građanke Kotora, ne štedeći pri tom ni sami sebe, poigravajući se oštro i sa svojim mentalitetom, slabostima, prevrtljivošću, predrasudama, borbom za egzistenciju…, čini ovu predstavu tako uzbudljivom i autentičnom. I mada njen kraj ne nudi preterani optimizam, jer prije nego što gradovi počnu da se devastiraju najpre se devastiraju ljudi koji ga čine, ono što ipak nudi nadu je to što je jedna grupa građana hrabro ustala da pokuša da brani svoj grad i njegov nekadašnji duh.

Za Petra Pejakovića, reditelja, vanrednog profesora na FDU na Cetinju, uspjeh kod budvanske publike, kako je izjavio, negdje je i očekivan:

“Inspiracija za ovu predstavu su, nažalost, problemi koje danas imaju i Kotorani, i Budvani, i Beograđani, i Dubrovčani, što stvara jednu empatiju i budi građanski aktivizam koji smo kroz ovo naše pozorište htjeli da izrazimo. Predstava otvara i pitanja gdje je danas ta naša građanska svijest, gdje su naša moralna načela, ko smo mi danas kao građani, ako smo dozvolili da nam se dogodi taj slom svih sistema vrijednosti, ali pokazuje i izlaz iz tog tunela. On je u građanskom okupljanju, povezivanju, hrabrosti da javno govorimo o tome, u aktivizmu. Jer, najstrašnije je upravo to što su se građanske elite, građani civilnih vrijednosti povukli, što se gotovo više nigdje ne čuju, kao da žive u egzilu, pa se čini i kao da su nestali. A nisu, još su tu, i konačno je vrijeme da se okupe i progovore – kaže Pejaković, ističući da je iskreno obradovan time koliko je ova predstava uzburkala javnost, i koliko i dalje pristižu pozivi za njeno gostovanje po regionu, jer to vraća vjeru da umjetnost još ima neku moć.

Sam rad na predstavi, s obizorom na to da u njoj ne učestvuju profesionalni glumci, i da je i čitava priča prepuštena naturščicima, za Pejakovića nije bio problem.

“Volim da radim ovakve stvari, to je jedna vrsta dokumentarnog teatra, proces nastajanja ove predstave je bio dug, i za mene je bio prelijep, donio mi je mnogo uživanja, kao rijetko kada. Na moj javni poziv okupila se jedna divna ekipa ljudi najrazličitijih zanimanja, obrazovanja, socijalnog porijekla, ja sam ih minimalno usmjeravao tokom rada, i ono što je autorstvo u smislu teksta, situacija, satire, dokumentaristike, zaista pripada njima. Ljude koje vidimo na sceni vodio sam u onom rediteljskom, zanatskom smislu, minimalno sam dopisivao neke stvari, i gledao sam da moj udio bude minimalni”, kaže Pejaković, podsjećajući da je ova predstava nastala kao dio procesa njegovog rada pod nazivom „Pozorište o Kotoru“, da je on obuhvatio više od pedeset radionica (od oktobra 2015. do juna 2016.), i da je u njima uzelo učešće oko šezdeset građana i građanki ovog grada.

“Grupa koja se okupila i ustalila broji dvadesetak članova, i plod je demokratskog principa da se ravnopravno djeluje. To je raznolika grupa, koja mnogo više predstavlja centar nego marginu jedne gradske zajednice. Najmanji mogući zajednički imenitelj je određeni aktivizam, koji svi članovi nose u sebi. Dakle, pozorište kao princip akcije, u ovom slučaju društvene akcije, nešto je što najsnažnije okuplja ovu grupu ljudi, i to je veoma rijedak i značajan primjer pozorišnog djelovanja, ne samo u Crnoj Gori, već i u regionu“, istakao je Pejaković.